Aktualności

Jak w wielu krajach, w których prowadzi się intensywną produkcję rolną, tak w Polsce, w wielu gospodarstwach, nowoczesne odmiany roślin użytkowych i wysokowydajne rasy zwierząt wyparły powszechne dawniej odmiany roślin i rasy zwierząt. Zubożyło to bardzo różnorodność biologiczną w rolnictwie. Idea zachowania dla przyszłych pokoleń ras wytworzonych przez naszych przodków i ocalenia ich unikatowych cech i genotypów była zawsze ważna dla polskich hodowców. Liczne były w przeszłości inicjatywy i programy hodowlane mające na celu ochronę poszczególnych ras czy też ich restytucję, jak np. konika polskiego czy owcy wrzosówki. Działalność związaną z ochroną zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich prowadzi od 1996 roku Krajowe Centrum Hodowli Zwierząt (wcześniej Centralna Stacja Hodowli Zwierząt). Do realizacji tych zadań powołano zespół doradczy oraz grupy robocze dla poszczególnych gatunków i grup zwierząt. W przedsięwzięciu tym uczestniczą poszczególne związki branżowe rolników.

Obecnie dużą szansę na rozwinięcie ochrony zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich stwarzają programy rolnośrodowiskowe, w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004 - 2006. W planie tym jednym z pakietów o charakterze krajowym jest pakiet "zachowanie lokalnych ras zwierząt gospodarskich". Działania takie są również zawarte w działaniach na lata 2007-2013. Celem pakietu G01 jest "zachowanie lokalnych ras zwierząt gospodarskich jest ochrona rodzimych ras zwierząt poprzez ich hodowlę w gospodarstwach".

Ochroną objęte są następujące gatunki i rasy:

• bydło - polskie czerwone i białogrzbiete,
• konie - konik polski, huculski, konie śląskie i małopolskie,
• owce - wrzosówka, świniarka, olkuska, polska owca górska odmiany barwnej, merynos barwny, owca uhurska, wielkopolska, żelaźnieńska, kordiel, kamieniecka pomorska.

Co powinien zrobić rolnik aby uzyskać wsparcie przy realizacji tego pakietu?

Rolnik, który chce uczestniczyć w programie, musi złożyć wniosek o przystąpienie do programu rolnośrodowiskowego wraz z wnioskiem o płatność i odpowiednimi załącznikami. Przygotowanie wniosku będzie wymagało udziału doradcy rolnośrodowiskowego. Rolnicy z terenu województwa podlaskiego szczegółowe informacje mogą uzyskać w Podlaskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Szepietowie lub Powiatowych Zespołach Doradztwa Rolniczego. Wnioski będą przyjmowane przez właściwe, w stosunku do położenia siedziby gospodarstwa, biura powiatowe ARiMR w okresie od 1 sierpnia do 31 grudnia (dotyczy roku 2005, od 2006 roku możliwa jest zmiana terminu składania wniosku)

Najważniejsze wymogi:

• zwierzęta muszą być wpisane do księgi zwierząt hodowlanych i muszą stanowić stado nie mniejsze niż:
  • 4 krowy, 3 klacze, 5 matek owcy olkuskiej lub 10 matek pozostałych ras,
  • mogą stanowić uzupełnienie stad innych ras w gospodarstwie,
  • muszą mieć zapewnioną odpowiednią powierzchnię trwałych użytków zielonych.
• Płatności:
• krowy 1080 zł do 1 szt. rocznie
• klacze 1300 zł do 1 szt. rocznie
• owce 310 zł do 1 szt. rocznie.

W roku 2005 w województwie podlaskim w programie wzięło udział 34 rolników , programem objęto 1569 sztuk . Jeśli rolnicy spełnią wymogi zwykłej dobrej praktyki rolniczej w swoich gospodarstwach i wywiążą się ze szczegółowych wymogów pakietu, otrzymają wsparcie w wysokości 559980 zł. Najwięcej rodzimych ras jest na terenie powiatu sokólskiego, gdzie od lat rolnicy utrzymywali stada zarodowe owcy wrzosówki. Obecnie jest 12 zarodowych stad tej rasy uczestniczących w programie. Inne rasy rodzime objęte wsparciem to owca żelaźnieńska, korideil, krowa czerwona, konik polski i koń małopolski. Rolnicy, którzy mają spełniony dobrostan w gospodarstwie i dużą bazę paszową powiększają stado, ale też maciorki są sprzedawane do innych gospodarstw, w tym do gospodarstw ekologicznych, co jest bardzo wskazane. Rodzime rasy zwierząt gospodarskich są doskonale przystosowane do lokalnych, często bardzo trudnych warunków środowiska. Cechuje je zwykle niższa użytkowość, rekompensowana mniejszymi wymaganiami pokarmowymi i dobrym wykorzystaniem pasz, głównie gospodarskich. Charakterystyczne dla tych ras są: odporność na choroby, żywotność i długowieczność oraz wysoka płodność, często także dostarczają one unikalnych produktów. Rasy te mają także duże znaczenie ze względu na ich związek z tradycją i kulturą lokalnych społeczności oraz rolę, jaką pełniły w historii rozwoju regionu. Rasy rodzime, wypierane obecnie przez rasy wysokowydajne, muszą być objęte ochroną jako istotny komponent różnorodności biologicznej wytworzonej przez człowieka. Unikatowe pule genowe, jakie reprezentują mogą okazać się niezbędne w przyszłości i odegrać duża rolę w dalszym rozwoju hodowli i produkcji zwierzęcej.

Rasy rodzime są szczególnie przydatne do utrzymywania w systemie produkcji ekstensywnej, połączonej z wypasem ekologicznym, co pozwala na efektywne zagospodarowanie terenów półnaturalnych, o ubogich zasobach paszowych. Powinny być one upowszechniane ze szczególnym uwzględnieniem okolic, gdzie żywe są tradycje ich chowu. Zachęcam rolników, szczególnie prowadzących produkcję ekologiczną , gospodarujących ekstensywnie, zajmujących się agroturystyką do zainteresowania się tym działaniem.

na podstawie Programu Rolnośrodowiskowego